La Demokratio, Por Tiel Diri ... (frivola pri la serioza — politika eseo) — in Esperanto

LA DEMOCRATIO, POR TIEL DIRI ...

(frivola pri la serioza — politika eseo)

— in Esperanto

 

De Jotata – Atatoj, 2021,

konata ankaŭ kiel: Ivancho Jotata, Ochnavi Atatoj, Ivan Bugarow, Jotabash Giaurgi, Nostradamus Buladamus, kaj sub aliaj klonaj nomoj

     Resumo: Mi donas ĉi tie humure klarigojn, kial mi ne ŝatas la demokration, kio mankas al ĝi por esti sufiĉe bona por inteligentaj homoj. Ĉi tiuj klarigoj estas pli ol dekduo, ili havas multajn fojojn ne malplenan intersekciĝon, tio estas iuj ideoj ripetiĝas, sed tiamaniere la aferoj estas pli bone klarigitaj, mi montris la malsamajn facetojn de ĉi tiu sufiĉe ofte miskomprenita socia fenomeno. Ĉar ĝi aspektas bone de malproksime, sed en sia esenco estas nur bela mensogo.

     [ The idea for illustration is in placing of one picture in a frame under the title and the author, which has to be square and probably 450 x 450 pixels (because I use usually 525 x 725 for the cover and then multiply by 3, when necessary). The picture is a waist portrait of young Greek woman representing Miss Democracy. She is with long straight nose, probably blond, smiling, crowned with a diadem with 6 five-rayed stars made of some light blue or green precious stone, she is clothed with a piece of cloth, fastened at the left shoulder with a golden brooch in form of a star, which leaves the right (and well formed) breast open, and on the border of this cloth, diagonally, beginning at the left shoulder and passing under the right breast, is read DEMOC(R). Then her right hand is little raised from the elbow and she holds in it a whip, while the left is nearly horizontal and with it she shows … the sign of the fig. ]

     [ Opening remark: I want to tell you that I do NOT know this language entirely, i.e. I have never studied it, or read in it, or spoken! All translation is done with the use of computer translators, yet … very carefully and with feeling. This means that I have translated small portions, compared at least two input languages in dubious moments, where the languages were as follows: the original was German, then I translated alone in English, then in Italian with the use of the computer, then in Russian alone, and then in all left languages, which I hope to exceed in their number the … dozen, using the most suitable one plus the English! How was this possible, when I don't know these languages, and especially when the text is not elementary, this is scientific (although popular) publication, and with quite long and twisted sentences?
     Well, I wanted for a long time to show (to myself) that, after a quarter of a century amateur linguistic investigations, I can understand at least a dozen of languages in reading. Yes, and here I was reading my own work in these languages, what was a big (intellectual) fun for me. I thought about practically each foreign word, given to me by the computer, for to check whether it can mean this or not, and this, for one thing, because these translators made quite often big blunders, falling into difficulty to guess the right context of the word or phrase (or idiom), and for another thing, in order to check myself about my guesses. I hope the result is not bad, because the topic is exceedingly important for the entire world. In this way I have fulfilled another important task, to check the suitability and easiness of practically all contemporary European languages. After all this long work I can definitely say that this is my swan song in the political matters. ]

     [ Rimarko (al germana varianto): Kontraste al miaj aliaj materialoj, mi verkos ĉi tiun materialon unue en la germana, do mi klarigu kial mi prenis ĉi tiun decidon. En dua loko restas ĉi tio, ke germana lingvo estas pli kvalifikita ol la angla, kaj mi volas fari ankaŭ tradukon al la itala, sed mi ne konas ĉi-lastan tiel bone, por fari tion sole, kaj uzos komputilizitan tradukistojn, kontrolante nur la pretan tradukon (kion mi iam jam faris); kaj, ĉiuokaze, la angla lingvo estas ... anomalio inter la lingvospecoj, ĉu ne? Kaj unue, mi volas plibonigi mian germanan lingvon, kion mi neniam faros, ĝis mi ekpensos germane; tamen ĉi tio signifas, ke mi faros pli multajn erarojn ol kutime, do mi devas pardonpeti al miaj legantoj anticipe. Eble ĉi tio sufiĉas. ]

 

Enhavo

     0. Difino
     1. Neebleco de ĉi tiu solvo
     2. Ĉi tiu procedo ne estas uzata aliloke
     3. La demokratio en Antikva Grekio
     4. Nula solvo
     5. Strategia kaj taktika regado
     6. Bonega kaj senracia!
     7. La plej bona ... suĉumilo por la homoj!
     8. Ĝi regas malbona reprezentateco
     9. Divido de la potencoj
     10. Leĝeco kontraŭ moralo
     11. Morala bildo de politikistoj
     12. Ina regado
     13. Aliaj momentoj
     14. Avantaĝoj kaj malavantaĝoj
     15. Fermaj komentoj
 

---

 

0. Difino

     Mi pensas, ke estas klare, kion mi celas ĉi tie, sed lasu min diri ĉi tion eksplicite. Mi parolos ĉi tie pri la disvastigita en la lastaj du jarcentoj en Okcidento, kaj nun ankaŭ en la Oriento, dekstrula demokratio, kiu diferencas de la malnovgreka originalo, same ankaŭ de la demokratiaj elementoj en la malnova Romo aŭ pli frue, kaj pli multe de la maldekstrula aŭ popola demokratio. Ĉar demokratiaj elementoj estis uzataj ekde praaj tempoj, ankaŭ inter la bestoj, sed ĉi tio ankoraŭ ne estas demokratio. Dirite alimaniere, ĉi tiu demokratio postulas senpagajn elektojn por regantoj, tiel ke tiu, kiu estas pli amata (aŭ malpli malamata), estos elektita. Kaj la homoj voĉdonas por partioj, por homoj tre poziciigitaj, kiujn ili ne konas, kaj la simplaj homoj ne povas fari bonan decidon, ĉar ili komprenas nenion pri regado de ŝtato, kaj tiaj elektoj estas aplikataj nenie alie, ĉar kutime necesas ia kvalifiko, ktp., ktp.
     Mi jam multfoje parolis pri ĉi tio, via Jotata ne povas transsalti unu tian interesan kaj miskomprenitan areon, ne povas permesi al si ignori ĝin, kaj faris ankaŭ multajn proponojn por plibonigi la registaron (almenaŭ en sia NAPUK-partio, en la Kodekso), sed ĉi tie mi diskutos ĉi tiun temon pli detale kaj en ĝia pleneco. Kial? Nu, ĉar estas multaj landoj, kie tio funkcias ne bone, ĉar (praktike) tiucele estis batalitaj la du mondmilitoj, ĉar ĉi tio estas unu malferma Bamboozling-trompo, kaj devas ekzisti iu, kiu malfermos la okulojn de la amasoj. Sincere dirante, mi ne estas la plej bona, kiu faris tion, ekzistas unu persono, kiu diris la veron en la plej mallonga ebla formo, kaj ĉi tiu estas la konata Oscar Wilde, nur li uzis la vorton bludgeoning, kio estas speco de batado kun iu cudgel-bastono, kion mi anstataŭigus per mistraktado. Do, li diris, ke la demokratio estas Bludgeoning-frapado de la homoj, per la samaj homoj, en la nomo de (por) denove la samaj homoj! (Kaj kiam mi nun pripensas la demandon, kial mi ne estas tiel lerta kiel li, mi povas trovi nur unu kialon por tio, ĉar mi ne estas ... samseksemulo! Probable pro la kialo, ke ĉi tiuj homoj estas tre sentemaj, por ili la sekso ne estas kota afero por multiĝo de mamuloj kaj aliaj ambaŭseksemaj bestoj, sed ia esprimo de emocioj. Nu, ĉi tio estis dirite por amuzo, sed kiu povas certigi, ke tio ne estas tiel kun tiaj homoj?)

 

1. Neebleco de ĉi tiu solvo

     Ha, karaj legantoj, mi sentas min iom mallerta por klarigi tiajn elementajn aferojn, sed tio estas ĉar ni ne ŝatas fari al ni demandojn, ekzerci niajn pensokapablojn ne estas unu el niaj amataj pasatiempoj, ni, t.e. la amasoj, amas la agojn, ne la pensadon. Eĉ mi persone ne demandis min pri la elektoj de sube, ĝis foje, ĉirkaŭ 25-jaraĝa, mi aŭdis, ke tia elekto estas principe neeblas! Tamen mi havas miajn mildigajn cirkonstancojn, ke mi simple ... feliĉis, ke mi starigis al mi demandojn, kaj ankaŭ niaj elektoj sub la totalismo estis tute superfluaj, nur demonstraj, por paradi kun ili, ne estis kiel hodiaŭ, kiam mi analizis ĉi tiun demandon jam en 1991 - 92 kaj faris miajn konkludojn.
     Nu, tamen ĝi estas, la vero estas, ke por povi elekti oni devas scii bone, ne nur la temaron, sed ankaŭ la kandidatojn, kiuj konkurencas, aŭ, escepte, la starigo de supereco de la konkurantoj devas esti tre facila kaj evidenta. Ĉi-lasta okazas kiam duelo, ankaŭ inter bestoj, okazas; kaj la simplaj homoj kompreneble havas neniun ideon pri regado aŭ ekonomio aŭ leĝoj aŭ publikaj rilatoj (t.e. la arto trompi la popolamasojn) ktp. Tamen pli gravas ĉi tie, ke la homoj ne havas sufiĉe da scioj pri la kandidatoj al parlamentanoj, kaj pro tio ili ne kapablas fari la ĝustan elekton. Ĉi tio, kion ili scias pri la kandidatoj, estas sensignifaj aferoj kiel: aspekto, konduto, moroj, parolmaniero, amata speco de virinoj aŭ viroj por ili, la marko de iliaj aŭtoj, iliaj konatoj, politika orientiĝo, sed ĉi tio ne sufiĉas por fari ĝustan elekton. Kaj la homoj montras ofte siajn neatenditajn flankojn, eĉ kiam oni vivis multajn jarojn kun alia ... de pugo al pugo (por tiel diri), tiel ke fine la voĉdonantoj restas preskaŭ ĉiam seniluziiĝas.
     Resume, estas neeble konduki de malsupre kompetentan elekton, ĉar la voĉdonanto devas scii pli ol la homon, kiun li elektas, esti pli bona ol li tiusence, por fari kompetentan elekton, sed kiam li restas sub li preskaŭ ĉiam scias malpli ol ĉi tiu persono! Tiel la elekto pravas nur kiam la elektanto elektas homojn, kiuj restas sub li, aŭ kiam ili ne superas lin multe per siaj kapabloj, id estas, kiam ili similas al li aŭ pli stultaj. Kaj ĝi estas kutime tiel farita, estas elektitaj malsamaj komitatoj aŭ ĵurioj, sed de siaj kolegoj sur la kampo. Nur ĉi tio sufiĉas por forstreki la demokration, tamen ni iras plu.

 

2. Ĉi tiu procedo ne estas uzata aliloke

     Nu, tio estas evidentaj aferoj, ĉar en ĉiu specifa domajno aŭ konkurso ekzistas speciale formitaj ĵurioj; tiel estas en la sportoj, en la studo, en la produktado, ĉie; kaj se ĉe la juĝaj ĵurioj ne estas tiel, tiam tio estas ĉar devas esti aplikata ia arbitra elekto kaj ĉi-kaze specialaj scioj ne necesas. Tiel ke ĉi tiu procedo eraras en sia kerno, kaj tial ĝi ne estis aplikita en la mil jaroj da homa historio, nur dum du jarcentoj en la antikva Grekio, kaj en la lastaj 1-2 jarcentoj. Permesu al mi rememorigi vin, ke kiam la demokratio estis enkondukita en la malnova Grekio, de unu Pisistrato, la amasoj ne volis akcepti ĉi tion, ili opiniis, ke tio estas ia truko de la regantoj, des pli ĉar ĉi tiu viro estis tirano! Tial la homoj en la antikva tempo tute ne estis tiom stultaj, kiel ni nun pretas preni ilin, ili estis eĉ pli inteligentaj kaj moralaj, ili kredis, ke la regado estas ia arto, kiu postulas multajn talentojn de la homo, kaj ankaŭ ke la demokratio estas avantaĝa por la regantoj, kiam ĝi estis aplikita de tirano.
     Tiel ke ni devas pensi de tempo al tempo, devas ĵeti rigardojn en la historion, kaj se oni konsideras, ke nia historio estas tute malĝusta, kaj ni devas kraĉi al ĝi, tiam mi sola povas kraĉi lin aŭ ŝin, ĉar ĉi tio estas sufiĉe stulta konduto, ni devas honori niajn prapatrojn. Sed la afero ne temas nur pri niaj prapatroj, eĉ hodiaŭ pura demokratio aplikiĝas nenie alie, nur iuj elementoj, kiam la elekto estas pli malfacila ol kutime, kiam estas multaj kandidatoj, kiel ia arbitra elekto, kiel aldona postulo. Ne eblas imagi tiajn aferojn kiel, ekzemple: la studentoj elekti siajn instruistojn, aŭ la pacientojn siajn kuracistojn, aŭ la soldatojn siajn generalojn, ktp., kaj se oni supozas, ke tio eblas, tiam li devas, almenaŭ senkonscie supozi, ke tio estas ia ŝerco. Jes, sed ni kredas, ĉar ni estas nur stultaj.

 

3. La demokratio en Antikva Grekio

     Kiel estis en la komenco, ha, en antikva Grekio? Nu, ĝi estis tie tiutempe sklava socio, ne kiel multe pli poste en Usono, ne, pli milda kaj bela sklaveco, oni povas diri, tamen estis sklavoj, finfine. Kio signifas, ke estis fortaj leĝoj, ke la socio estis bone evoluinta (por tiuj tempoj), ke la homoj vivis riĉe, kaj se ni komencos de la latina frazo, ke la homoj volas antaŭ ĉio du aferojn, panem et circenses, aŭ panon kaj cirkojn en Esperanto, tiam ili havis sufiĉe da pano sed malmultajn cirkojn, kaj rezulte de tio preskaŭ ĉiam malkontentis. Kaj ĉi tiu inteligenta tirano pensis (laŭ Jotata), ke estus pli bone, se li povus ŝtopi iliajn buŝojn, transdoni ĉian respondecon ĉe iliaj ŝultroj, sed povus esti ankoraŭ elektita, li kaj la aliaj aristokratoj, per ili. Ĉi tio estis brila sonĝo, li pripensis ankaŭ ĉiujn detalojn, sed liaj stultaj homoj ne volis mordi ĉi tiun logaĵon, tiel ke li petis iujn el antikvaj saĝuloj (Solon, se mi ne eraras) klarigi la homojn, ke tiamaniere estos pli bone ankaŭ por ili.
     Kaj kiel ĉio estis organizita tie? Nu, en ilia Areopago-Parlamento estis elektis 10 personoj el ĉiu el la 50 tiel nomataj dems-genroj (aŭ grandaj familioj), kio kunigis 500 virojn (ne virinojn, kompreneble), kiuj homoj traktis ĉiujn gravajn demandojn, ili ankaŭ estis la Kortumo. Rimarku tamen, ke tiutempe la liberaj viroj en Ateno devis esti maksimume 10 mil homoj, kvankam mi supozas, ke ilia nombro ne estis pli alta ol 5000, ĉar por ĉiu viro probable estis edzino kaj patrino, paro da infanoj, kaj 5-10 sklavoj, tiel ke la voĉdonantoj estis 1/10 el ĉiuj homoj tie (supozante, ke la urbo havas 50 ĝis 100 mil homojn). Kaj ĉi tio donas unu el dek, kaj ankaŭ en unu genro aŭ familio aŭ regiono, tiel ke ĉi tiuj viroj bone konis unu la alian, aŭ tiam sciis, kiu el ili staras pli alte, kaj sekve de tio devas esti elektita. Ĉi tio havas preskaŭ nenion komunan kun la hodiaŭaj elektoj, kie estas elektita unu el pli ol 10 mil praktike nekonataj homoj. Jes, sed malgraŭ tio la elektitaj personoj certe anstataŭiĝis per novaj, kaj la tuta demokratio estis ŝanĝita per periodoj de diktaturo, kaj inverse! Tiel ke eĉ tiam oni vidis, ke nur demokratio ne estas bona solvo de la problemo regi.

 

4. Nula solvo

     Bone, ĝis nun ni trovis, ke, dirite alimaniere, homoj, kiuj nenion komprenas, elektis homojn, kiujn ili ne konas, kaj aldone al tio la voĉdonantoj postulas neniujn dokumentojn por kia iuj profesia kvalifiko de la personoj, kio fakte estas ia frenezo! En ĉi tiu situacio estas tute normale supozi, ke tia solvo estas neebla, kaj ni devas ĵeti ĝin el la sfero de socia registaro sen pliaj diskutoj. Kaj ĉi tio subfosas la tutan demokration, ĉar, en inversa ordo, se ni postulas iujn kvalifikojn, tio povas konduki al diskriminacio de iuj homoj (kiuj, pro diversaj kialoj, havas neniun kvalifikon), koni la homojn elektotajn en tuta ŝtato estas hodiaŭ rekte maleble, kaj eduki la komunajn amasojn en la regantaj, ekonomiaj, kaj aliaj areoj estas klara utopio. Tiel ke, kiel statas la aferoj, estas simple nenio pli farenda ĉi tie, kaj la komunistoj vere pravis, kiam ili inventis la popolan demokration! Kio estas vera, kaj ankaŭ ... ne vera, ĝi dependas de la celoj, kiujn ni starigis antaŭ ni (pri tio, kion mi parolos plu).
     Kaj kio estas ĉi tiu nula solvo? En du vortoj, ĉi tio estas solvo, sed bagatela kaj ne interesa, kaj kiu kutime ne necesas "serĉi", ĉar ĝi estas evidenta. Ĉi tio venas de la solvo de lineara homogena sistemo de ekvacioj (diru: A11*X1 + A12*X2 + A13*X3 = 0, tiam A21*X1 + A22*X2 + A23*X3 = 0, ktp.), kiu sistemo havas ĉiam la solvon, kie ĉiuj nekonataj (Xj) estas 0, sed ne necesas vere serĉi ĉi tiun solvon. Ĉi tio signifas, ke anstataŭ la oficialaj elektoj oni povas uzi kutiman arbitran elekton, aŭ tiam la elekto povas esti farita de iu rajtigita organo (kiel okazas kiam estas elektita provizora registaro). Jes, sed se tiel fariĝos, la voĉdona fraŭdo estos neebla, kaj ĉi tio estas io, kion la regantoj ne volas, kaj ni ankaŭ ne finis nian esploron.

 

5. Strategia kaj taktika regado

     Kiel ni jam vidis la demokratian elekton, estas tute netaŭge elekti la taŭgajn homojn, sed malgraŭ tio ĝi ofte estas uzata kaj la aferoj ne ĉiam estas malbonas, tiel ke ni provos, ĉi tie kaj en la sekva paro de punktoj, trovi la respondon al la demando: kiel eblas, ke nekompetentuloj povas ankoraŭ fari sian laboron? Pro tio jam estas tempo komenci diferenci inter strategia kaj taktika regado. La strategio estas la arto apliki tiajn metodojn, kiuj kondukas al totala detruado de la malamiko (la radiko ĉi tie rilatas al la muelado, kiel en la vortoj: street, estrade, slava 'strivam'-mueli, ktp.), kaj la taktiko estas la arto igi la aferojn funkcii kiel bone ŝmiritaj horloĝmekanismoj (por diri tik-tak-on). Mi klarigas ĉi tiujn aferojn por doni al vi okazon pli bone kompreni la etimologion de ĉi tiuj antikvaj grekaj vortoj, sed por plifaciligi ĝin, la strategiisto povas nur postuli, sed ne interesas ĉu ĉi tio, kion li volas, povas esti farita aŭ ne, dum la taktikisto estas la plenumanto, la plenuma direktoro, kiu devas scii, kion oni povas fari kaj kion ne.
     De ĉi tio oni povas konkludi, ke en familio la naskita strategisto estas la virino, kiu nur povas voli (diru: almenaŭ tri fojojn ĉiutage, aŭ vi povas facile imagi, ke mi ne restos kun vi por ĉiam), kaj la viro estas la naskita taktikisto (kiu scias, ke unufoje ankaŭ sufiĉas, se li povas "funkcii" almenaŭ 10 minutojn, kaj eĉ pli bone 15). En Bulgario ni havas ankaŭ la diraĵon, ke la viro estas la kapo, tamen la virino estas la kolo. Multaj homoj, inkluzive ankaŭ min en la pasinteco, opinias, ke ĉi tiu dividado de funkcioj ne necesas, kaj unu persono, kiu povas plenumi ambaŭ funkciojn, estas preferinda, tamen ĉi tio ne devas esti tiel, ĉi tie pro psikologiaj kialoj, sed foje por funkciaj (kiel ĝi estas kun la du seksoj — tio pliigas la diversecon en la sekvaj generacioj). Do se ni havus ĉi tie fortan dividon de funkcioj, ĉi tio estus bona, sed la parlamentanoj estas, unuflanke, nekompetentaj homoj, kaj pro tio taŭgas nur por strategiistoj, kaj aliflanke, kiam iuj el ili poste fariĝos ministroj, ili provas plenumi ankaŭ la funkciojn de taktikistoj, kaj ĉi tio ofte fuŝas. En ĉi tiu kampo devas esti efektivigita iu pli bona diferencigo (kun tio, kion mi pensas pritrakti poste).

 

6. Bonega kaj senracia!

     Jen mi venos fine al la supra titolo, sed unue volas klarigi du momentojn, kiuj aspektas iom misteraj. Unu estas la respondo al la demando: kiam estas tiel, ke ĉi tie homoj, kiuj nenion komprenas, elektas homojn, kiujn ili ne konas, kaj krome ne postulas ajnajn dokumentojn por kvalifiko, kiel tiam eblas, ke en multaj kazoj ili faras bonan elekton, aŭ ankaŭ, en iuj aliaj landoj kaj momentoj, ĉiam malbonan elekton (kiel, ekzemple, en Bulgario)? Nu, estas bone ĉi tie simpligi iomete nian demandon, kaj anstataŭ parlamentanoj havi ... pomojn, kiuj estas metitaj en korbon, kaj aspektas same, kiam oni tuŝas ilin per fingroj; kaj tiam la demando estas: kiel povus okazi, ke kiam ni ne rigardas en la korbon, sed nur etendas manon, ektenas pomon, ĉi tiu pomo estos ĉiam bona, respektive malbona? Ha, ĉi tio devas esti klara, ĉi tio povas okazi nur tiam, kiam ĉiuj pomoj estat samas, ĉu ne? Kaj estas pli aŭ malpli tiel kun niaj parlamentanoj, ne ekzistas ĉefaj diferencoj inter ili; kaj ekzistas ankaŭ la partioj, kiuj gravas, ne tiom la personoj. Sed kiam la situacio estas tia, ke neniu povas fari mirindaĵojn, tiam ĉiu elektita persono rezultos malbona finfine.
     Kaj ankaŭ de la flanko de la parlamentanoj: kiel povas esti, ke kiu ain estas elektita, li povas plenumi sian laboron same bone (aŭ, tiam, malbone)? Ankaŭ ĉi tie la respondo estas simpla: kiam aŭ la laboro estas tre facila, tiel ke ĉiu povas plenumi ĝin, aŭ kiam ne li (aŭ ŝi) sola faras la laboron sed siajn subulojn (ekzemple, en la ministerio), kiuj devas esti kompetentaj personoj. Por ke vi vidu, ke ankaŭ sub la demokratio la elektoj ne tre gravas; ili ludas pli influan rolon super la regado de ŝtato aŭ regiono ol ĝi estis sub la totalismo (kiam ili havis neniun efikon al la elektitaj personoj — ili estus prenitaj en la registaro ankaŭ sen elektoj), tamen ne tiel grandaj, kiel la homoj supozas. Ĉio estas trompo kaj fraŭdo (aŭ bamboozling), ĉi tiuj elektoj de sube estas sendube malraciaj, sed ĝuste tio igas ilin tiel grandaj kaj spritaj, ke neniu komuna aŭ meznivela homo elpensus ĉi tiun ideon! Ĉar, vi devas scii, ke la geniulo restas tre proksima al la stulteco. Do ankaŭ ĉi tie, afero kiu kontraŭdira al la komuna racio povas (laŭ alia lumo, por tiel diri) fariĝi brile lerta.

 

7. La plej bona ... suĉumilo por la homoj!

     Jes, ĉio ĉi estas malbona, sed la malbonaj kaj bonaj en ĉi tiu mondo estas proksime rilataj, ili iras man-en-mane, aŭ, kiel konata diraĵo diras, eĉ la diablo ne estas tiel nigra kiel li estas pentrita (kaj tiam mi volus aldonu, ke la Dio mem ne estas tiel blanka, kiel oni pensas pri Li), kaj rezultas, ke en alia lumo ĉi tio povas aspekti ne tiel malbone, kiel oni supozus! Kaj vere, la demokratio estas malpli efika ol ĉiu forta centralizita regado, la maniero en kiu la elektoj estas faritaj estas almenaŭ komika, la politikistoj estas facile ŝanĝiĝas, ĉiu partio estas malbona, se prenita longtempe, multaj opinioj malhelpas la prenon de ĝustaj decidoj, ĝi regas nenecesan bruon ĉie, ktp.; mi ankaŭ dirus, ke la demokratio konscias, ke ĉiu decido estas nur portempa, kaj ĝi atendas ĉi tion, mem estus malhelpita, se troviĝos ĝusta decido de la problemoj (ĉar tia situacio malpliigos la cirkojn, sekve la amasoj seniluziiĝos)!
     Tamen se ni forgesas ĉion ĉi kaj rigardas la aferojn laŭ psikologia vidpunkto, tiam rezultas, ke la amasoj ŝatas ĉi tiun trompon, ĉar ĉiu vivanta objekto volas trompi per io la aliajn ĉirkaŭajn objektojn! Jes, ni volas trompi la aliajn kaj ankaŭ esti trompita de la aliaj, kio diras al ni malkaŝe la latinan diraĵon: Mundus vult decipi! Ni volas mensogi unu al la alia, kaj, vidu ĉi tie, la demokratio venas kaj donas al ni ĉi tiun ŝancon, tio feliĉigas nin (kun mia escepto, kompreneble), ni preskaŭ volas ĉirkaŭbraki ŝin, ĉi tiun fraŭlinon Demokratio. Mi nomas tion fermado (aŭ ŝtopiĝo) de la buŝoj de homoj, same kiel suĉinfano paciĝas per artefarita cico! Ĉar kio estas la celo de suĉilo? Ha, duflanka, por unu afero trompi la bebon, ke li (aŭ ŝi) havas veran patrinbruston en sia buŝo (kio ĉi tie signifas, ke la simplaj homoj estas tiuj, kiuj elektas la regantojn kaj ĝenerale estas gravas), kaj por alia afero, protekti la mamon de la patrino (ĉi tie por konservi la politikan sistemon, ĉar la politikistoj ŝanĝiĝas, sed la demokratio restas). Kaj ne forgesu ankaŭ la psikologian momenton, ke oni demandis la homojn, kaj nun ili devas konduti bone ĝis la venontaj elektoj. Nu, bele pripensita, vere brila, bonega trompo!

 

8. Ĝi regas malbona reprezentateco

     Ĉi tio estas afero, ke kvazaŭ neniu rimarkas, ĉiuj supozas, ke devas esti ĝuste tiel, ke la Popola Asembleo (kiel ĝi estas nomata bulgare) devas esti elektita kiel asembleo de ĉiuj subtenantoj de partioj, sed ĉi tio ne pravas! Ĝi ne pravas, ĉar tiel ni ricevas kunvenon de partioj, grandan komitaton de reprezentantoj aŭ deputitoj de ĉiuj partioj, kaj ĉi tiuj estas diversaj aferoj, ĉar, por doni ekzemplon, en Bulgario en la balotoj partoprenas malpli ol duono de la loĝantaro, kaj ĉi tio jam de 20 jaroj. Ĉi tio okazas pro la simpla kialo, ke la homoj, kiel ankaŭ via Jotata, ne povas trovi taŭgan partion al kiu doni siajn voĉojn, sed, kiel ajn ĝi estas, kial ĉi tiuj homoj devas esti ekskluditaj de la socio, nur ĉar ili ne volas partopreni en ĉi tiu stulta ludo? Nu, mi agnoskas, ke ĉiam ekzistos stultaj homoj, kiuj estos ravitaj de novaj aferoj (kiam oni scias delonge, ke estas nenio nova sub la suno), kiuj atentos ĉiujn komercajn reklamojn, aŭ estas ĉiam pretaj, ekzemple, rigardi sub la ĉapon, por trovi tie iun nombron, kun kiu gajni ion (kun la probablo, ke la unua de julio kaj meze de Eŭropo, en Vieno, ĝi ... ekneĝos), ktp., t.e. homoj, kiuj pretas partopreni ĉi tiun demokratian ludon, tamen tio ne signifas, ke la aliaj pli seriozaj homoj devas esti diskriminaciitaj.
     Estas do du aliroj ĉi tie, aŭ ni rezignas pri la partioj, aŭ konstruas reprezentan specimenon de la loĝantaro en la Parlamento, aŭ ambaŭ aferojn kune. La partioj, nature, ne necesas, ĝi povas esti voĉdonata por personoj, kaj ĉi-lastaj eble apartenas al iu partio aŭ ne; se antaŭ paro de jarcentoj tio povus esti malfacile farebla, tiam ne ekzistas problemoj hodiaŭ por organizi elektojn por centoj aŭ pli da homoj kaj en granda lando, ne en kunvenoj kaj ne en unu tago, sed, ni diru, en semajno kaj per la Interreto. Tiam reprezenta specimeno povas esti elektita per kutima hazarda elekto, sed ankaŭ kun aliaj parametroj (kiel: aĝo, sekso, etneco, enspezo, ktp.), kaj tio estos vera populara asembleo (kie, ekz. kiam temas pri hodiaŭa Bulgario, la ciganoj devas ĉirkaŭ 25%, kaj la turkoj ĉirkaŭ 35%). Ĉi tiuj homoj, evidente, ne rajtas regi, sed por doni sian opinion pri ĉiuj gravaj aferoj tia organo en la Parlamento estos tre grava! Kaj partioj kun sia procento tiam facile elekteblas laŭ la procento en la elektita (aŭ hazarda) Parlamento (aŭ unu el ĝiaj ĉambroj); mi volas diri kiom da homoj, kaj kiu ĝuste, tion diros la registaro de ĉiu partio. Por ke, kompreneble, ĉi tiuj aferoj fariĝu, se nur ni volas.

 

9. Divido de la potencoj

     Mi esprimos ĉi tie unu brilan penson kaj permesos al vi citi kaj laŭdi min kien vi volas. Kial? Nu, ĉar ĉi tiu penso estas tre simpla, tamen mi vidis aŭ aŭdis ĝin nenie, mi venis al ĝi sola, kun la helpo de miaj cerbaj ĉeloj, kaj ĝi estas: la disvolviĝo preskaŭ ĉiam esprimiĝas per ia diferencigo de ideoj aŭ konceptoj! Nu, bone, laŭ la starpunkto de dialektiko ĉi tio ne estas nova ideo, sed kiu interesiĝas nuntempe pri dialektiko? Ĝi estis parto de la komunismo, tial ĝi nun devas esti forgesita. Sed, kia ajn ĝi estas, mi volas diri, ke nur unu grupo, aŭ asembleo, ĉambro, domo, aŭ kiel vi nomas ĝin, en la Parlamento ne sufiĉas, devas ekzisti almenaŭ du, eble tri, aŭ eĉ kvar ĉambroj en la Parlamento, kiuj devas havi malsamajn funkciojn kaj reprezenti malsamajn tavolojn de la socio! Kaj ĉi tio ekzistas praktike nenie, ĉar la dua ĉambro, kie ĝi disponeblas, plenumas aliajn funkciojn (estas reprezentataj etnaj aŭ teritoriaj grupoj, ĉi tio ne sufiĉas). Kion mi celas ĉi tie estas la du bazaj grupoj, la pleboj kaj la regantoj. Kiel mi jam rimarkis, la parlamentanoj estas elektitaj kiel reprezentantoj de la homoj, sed tiam ili tuj transformiĝas, kvazaŭ kun magia sorĉbastono, kaj komencas fari leĝojn kaj regi la ŝtaton, kio faras kompletan miksaĵon!
     Pli precize, ni devas elekti en la Ĉambro de Regantoj tiajn homojn, kiuj komprenas ion pri regado, kiuj ne estas, kiel ni en Bulgario diras, 'Sulju kaj Pulju' (meznivelaj kaj eĉ stultaj simplaj homoj). Kaj ne nur io, ĉi tio devas esti kompetentaj homoj, komercistoj, ekonomikistoj, publikaj rilatoj, kaj aliaj specialistoj, kaj ili devas esti elektitaj de specialaj komisionoj, ne de la komunaj homoj. Jes, ĝi ĉiam estas farata tiel, en diversaj ĵurioj, eĉ la roma Papo estas elektita tiamaniere, certe oni povas fari tion, tamen ni volas, ke la trompo daŭru. Kaj tiam en la Ĉambro de Homoj, de la komunaj, ni devas uzi simplan (aŭ kun donitaj parametroj) arbitran elekton, kaj elekti, ni diru, du personoj de ĉiu naskiĝjaro de 20 inkluzivaj ĝis 70 ekskluzivaj, se ni volas havi tie 100 homojn; ĉi-kaze estas bone, se en la Ĉambro de Regantoj ni havas ankaŭ 100 homojn.
     Do, kaj la funkciado de ĉi tiuj Ĉambroj devas esti klara el iliaj nomoj: la Regantoj devas regi aŭ reguli, fari novajn leĝojn, nomumi ambasadorojn, ktp., kaj la simplaj homoj devas diri sian jes-vorton pri preskaŭ ĉio, alie ĝi ne estos kalkulita kiel akceptita! La erara praktiko, aplikata nenie alie, ke personoj, kiuj partoprenas ion, estas ankaŭ inkluzivitaj en la ĵurio kaj donas sian signifon pri la pretaj rezultoj, devas esti forpelita de la demokrata sistemo tuj kaj por ĉiam. Jes, sed neniu rimarkas ĉi tiujn aferojn, estas kiel en la ... fabelo pri la nuda reĝo, ĉiuj miras pri liaj novaj vestoj, kaj neniu (krom via Jotata, kiu ne estas publikigita en sia lando, ĉar studis multe kaj diras la veron) venas al la penso, ke la demokratio estas nur ... aqua nuda (kiel ni en Bulgario ŝatas diri).

 

10. Leĝeco kontraŭ moralo

     Ha, tio estas demando, kiu daŭras de jarcentoj, kiu neniam estis konvene solvita, ĉar ... nu, ĉar ni volas havi aŭ unu polon aŭ la alian, neniam ion el ambaŭ aferoj, neniam bonan kompromisan varianton, kie ni havos leĝojn antaŭe faritajn, tamen ankaŭ ĝeneralan moralon. Vi certe scias, ke la religio, kiel ĉefa portanto de moralo, ekzistas dum centoj kaj miloj da jaroj, sed ekde la franca revolucio ĝi estas praktike forĵetita el la registaro, ĉar ĉi-lasta ne estis religia kazo. Ankaŭ la komunistoj (kiel la faŝistoj, mi supozas) ne estis por religia registaro de la ŝtato, kaj ankaŭ la hodiaŭa demokratio, sed homoj, unu afero estas io, kion oni ne devas oficiale postuli, sed havi ĝin aŭ uzi ĝin (ekzemple, antaŭ pli ol ĉirkaŭ cent jaroj la seksumado ekster familioj estis rigardata kiel peka, sed la homoj ne ĉesis kopulacii, ĉu ne?), kaj estas alia afero forĵeti ion tute for (kiel tio okazis en nereligiaj landoj, kiel Bulgario, ekzemple), sed estas multe pli bone se ni konservas ĉi tion, tamen ne disvastigas ĝin kaj avertas kontraŭ ĝi (ekzemple, ni ne malpermesas tute la cigaredojn aŭ alkoholajn trinkaĵojn, aŭ en iuj landoj eĉ iujn drogojn). Ĉi tiu parta konservado estas la plej malfacila, sed ĝi tamen eblas.
     Kion mi celas ĉi tie estas, ke la diversaj religioj juĝas diversmaniere pri la vivo, kaj se ni lasas ilin iel ekzisti kune, kio okazis de malnovaj tempoj en iuj landoj (almenaŭ parte), tiam ni povas fari intersekciĝon de ĉiuj religioj, kiel ĝi nomiĝas en aroteorio, kio devas esti pura moralo! Nu, ĉi tio estas iom utopia, sed ne tute neatingebla. Kaj kiel ajn tio okazas, estas bone strebi al ĉi tio, kaj fari, se ne puran, sed parte moralan korpon en la registaro! Mi ne proponas konstrui iun Religian Ĉambron en la Parlamento (ĉar la tempo de religioj kvazaŭ iom pasis; al tio mi pensas, ke la ateismo ankaŭ estas ia religio, sed tio bezonas pli da spaco por pli bone klarigi), sed krei Ĉambron de Saĝuloj, kiu plenumos ankaŭ moralajn funkciojn! Ĉi tiu Ĉambro devas formi la trian potencon en la registaro, kiu ankaŭ devas diri sian opinion pri preskaŭ ĉio, sed ludos ankaŭ la rolon de la strategoj, ĉar la Regantoj estas la taktikistoj, kaj la Homoj estas la taksistoj! Tri potencoj nun estas multe pli bonaj ol unu, ĉu ne? Kaj ĝuste ĉi tiuj personoj devas esti elektitaj laŭ la kutima por la demokratia maniero, t.e. per oficiala voĉdonado en la tuta lando, tamen ne en unu tago (ĉi tio ne bezonas), kaj probable en paro da ĉirkaŭvojoj, kio devas permesi voĉdoni por proksimaj konatoj! Nu, iom komplike, sed ĝuste.

 

11. Morala bildo de politikistoj

     Mi daŭre okupos min pri moralaj demandoj, kaj ĉi tie parolos pri la morala bildo de politikistoj, kiu lasas multon dezirindan, ĉar ĉi tiuj homoj laboras por sia propra gajno kaj profitas el la posteno, kaj la amasoj ne ŝatas ĉi tion. Nun rigardu ĉi tien, estas klare, ke ĉiuj devas zorgi pri la aliaj, sed preskaŭ neniu faras ĉi tion, ĉar tia estas la vivo, kaj ĉiu reganto volas fari tion, ke li fariĝas pli riĉa, ne pli malriĉa, tamen kiam la homoj vidas tion, ili ne tre entuziasmas konduti bone, kaj kiam la demokratio donas al ili la eblon protesti, ili faras ĝuste ĉi tion (kiel ofte okazas en Bulgario, en la lasta paro de jaroj), tiel ke la konduto de politikistoj kaj ilia merkantilismo malhelpas la efikecon de la regado mem. Kaj se ni havos la tri proponitajn de Jotata — estas mi, homoj, aplaŭdas min — Ĉambroj en la Parlamento, ne estos tiel malfacile enkonduki tie iom da modera pago, kio signifas ion ĉirkaŭ la averaĝa monata salajro, kiu kutime estas 2 kaj 1/3 minimumaj monataj salajroj (MMS)! Kio en du vortoj signifas, ke la politikistoj devas, finfine, mi dirus, vivi kiel pastroj kaj doni bonan ekzemplon por la aliaj, ne male.
     Kaj kial mi pensas, ke tio eblas? Ha, ĉar la Ĉambro de Saĝuloj, kie okazas la efektiva voĉdonado, estas plenplena de strategiistoj, kaj ili ne regas, ne fariĝas ministroj, ktp., por ili ĉi tio estos ia reklamado, ili sentos sin tre feliĉaj per 2 MMS (kaj restus tie ankaŭ sen mono); tiam la Ĉambro de Homoj konsistas el ordinaraj personoj, kiuj sentos sin ankaŭ feliĉaj esti tie iom da tempo (ili konsentus eĉ pagi ion, se bezonate); kaj la Ĉambro de Regantoj, nu, la tieaj homoj ne ĝojos labori preskaŭ sen mono (por tia respondeca kaj kutime tre pagita laboro), sed kompare kun la aliaj ĉambroj ili adaptiĝos al la situacio (kaj ankaŭ prenos ĉi tiun verkon kiel specon de reklamado). Ĉi tio tamen ne signifas, ke ĉi tiuj homoj vivos tie vere malriĉaj kaj elspezos sian propran monon, ne, ĉar ili devas ricevi senpagajn multajn pliajn aferojn kiel kromajn avantaĝojn, kiel ekzemple: manĝado, vestaĵoj, persona aŭto, medicina prizorgo, edukado, restado en feriejoj, ktp., kaj ĉi tio ankaŭ por iliaj familianoj, nur ne kiel aŭtentika mono, tio povas esti savita kaj per kiu poste povas ekzerciĝi potenco.

 

12. Ina regado

     Oni povas diri, ke la demokratio estas ia virina regado, kompreneble ne laŭ la rekta signifo, sed kiel malforta, emocia, nekompetenta, senefika, kelkfoje skandala, deloga, ktp. Kaj vere estas tiel, kaj tial la demokratio ofte anstataŭiĝas per iu forta centralizita regado (tiraneco en antikva Grekio, aŭ komunisma, resp. faŝisma diktaturo), aŭ la homoj elektas almenaŭ politikan figuron kun fera pugno, aŭ aristokraton. Mi ankaŭ povas aldoni, ke ĝi permesas facilan inkludon de fremdaj elementoj, kiel: prezidenta institucio, plurĉambraj parlamentoj, eksterparlamentaj protestoj, dumtempaj registaroj, rondaj tablaj diskutoj, kaj aliaj — nu, putino dormas kun ĉiuj, kiuj bone pagas, ĉu ne? Ĉio ĉi foje povas esti utila, kaj mi mem proponas iujn novajn elementojn de demokratio, sed vi scias, ke la seksoj estas du, nur unu ne sufiĉas, kaj tial ĉi tiu formo de regado, kiel ankaŭ la alia (ekzemple, la diktaturo), ne kapablas funkcii tute sola; aŭ ni devas konstrui ian hermafroditan strukturon de regado; aŭ ankaŭ devas atendi ŝanĝojn en la tempo.
     Ĉiuokaze, la ina naturo de demokratio povas klarigi multajn el ĝiaj fenomenoj. Ekzemple, ĝi taŭgas ĉefe por ŝanĝi, ne por longdaŭra stabila regado, kaj tiaj estas la virinoj, ili volas havi malsamajn virojn (dum ĉi-lastaj pli facile alkutimiĝas al unu sama virino); ĝi estas regado sen konstanta celo kaj funkcias bone tiam kaj tie, kie ekzistas neniu esenca celo, nur havi interesan vivon, kaj mi povas diri laŭ mia propra sperto, ke por unu virino gravas ne tiom, kio estas por manĝi, sed kiel ... la tablo estas kovrita, laŭvorte, kio estas la tablotuko; tiam la grava afero por demokratio estas kiel oni vivas en ĉi tiu momento, ne ĉu difinita partio estas bona aŭ malbona, sed nur nuntempe, ĝi ne strebas al iu jarmila Reich-regno de lumo kiel paradizo, aŭ al brila komunisma estonteco, kaj ankaŭ la virinoj vivas en la nuna momento; kaj tiel plu. La demokratio dependas de la neracieco de la reganta korpo kaj la neeblo trovi la plej bonan politikiston aŭ partion, kaj simple ŝanĝas ilin; ĝi ankaŭ havas nenian moralon (kial ĉi tio?) kaj ŝatas ĉion, kio okazas, dum la demokrata ludo daŭras! Tamen rezulte de tio ĝi kreas bonegan funkcian ... perpetuum mobile, ĝi renovigas sin sur la loko, kion ankaŭ ĉiu virino faras, figure parolante, kiam naskas novajn homojn.

 

13. Aliaj momentoj

     Kiam mi jam verkis miajn planitajn dekon da punktoj, tio signifas, ke estas tempo fini ĉi tiun materialon. Ĉi tie mi emfazos kelkajn momentojn, super kiuj mi kvazaŭ saltis, sed kiuj estas gravas, por ke mi hontu eĉ en la ... alia mondo, se mi forgesis klarigi ilin! La unu afero estas, ke nuntempe, en la tempo de komputiloj, ĉiuj oficialaj voĉdonoj povas esti plenumitaj senkaŝe, do ili devas esti farataj tiel! Ĉi tio ne devas esti malfacile plenumebla — ĉar ekde la pasinta jarcento ricevas monon de maŝinoj kaj el tio ne rezultis kardinalaj eraroj — kun la uzo de pasvortoj, kaj ne en unu tago, kio devas permesi fari ĉiujn eblajn statistikojn, kio, se vi demandas min, estas tre grava. Pli ol ĉi tio, tiamaniere eblos fari elektojn ankaŭ en pluraj ĉirkaŭvojoj, kio permesos al ni realigi la ripetan elekton, kiu estas la sola ebla elekto sube, uzata ekde jarcentoj.
     Plue, la sekreta voĉdonado devas plenumi nur en malgrandaj grupoj, kie oni povas timi esprimi malkaŝe sian voĉon. Ankaŭ ĉiuj parlamentanoj, kiel respondeculoj pri la tuta lando, devas esti elektitaj ĝuste en la tuta lando, ne en regionoj, kie en multaj kazoj ili ne povas esti elektitaj, sed en la tuta lando la voĉoj povas sufiĉi. Kaj se ĝi plenumas voĉdonadon por partioj, tiam la nomoj de la konkretaj personoj ne gravas, ĉiu partio povas kaj devas fari kaj publikigi ordigitan liston kun la nomoj de siaj kandidatoj antaŭ la elektoj. Kaj ankaŭ — mi pensas, ke ĉi tio estas tre grava — devas esti responditaj multaj kaj ofte faritaj demandaroj de la amasoj, ni diru, ĉirkaŭ dekduo da demandoj ĉiumonate; ili ne devas esti devigaj por la registaro, tamen ĉi tio estas tre grava informo; kaj tion devas fari unu centralizita instanco, ne diversaj komunikiloj aŭ kompanioj, kaj ankaŭ per la uzo de pasvortoj.
     Oni povas voĉdoni ankaŭ por paro da potencoj, ni diru 5 (kie la ordo de la elekto povas esti grava aŭ ne). Aŭ oni povas voĉdoni ne nur "por", sed ankaŭ "kontraŭ", kaj tio donos tute alian vidon al la politika sceno. Aŭ povas esti iuj fazoj de potenco, kie la plej simplaj estas du periodoj, de la diktatoreco kaj la demokratio, sed planitaj anticipe, por ne veni al ili per revolucioj. Kaj aliaj variantoj; kiel mi jam aludis, la demokratio ofertas multajn eblojn, principe ĝi ne malbonas, sed, ho ve, la homoj ankoraŭ estas ... sufiĉe stultaj, kaj pro tio ĝi ne estas sufiĉe bona!
     Ha, mi devas diri ion ankaŭ pri la protestoj, ĉar ankaŭ ĉi tie ĉio estas farita kontraŭe al la necesa, ne laŭ la ĝusta maniero. Mi volas diri, ke homoj volas esprimi siajn opiniojn, kaj ili devas havi ĉi tiun ŝancon, tamen ne malhelpi la normalan vivmanieron, sed ili faras ĝuste ĉi tion, kaj nur trovas laboron por ke la policanoj staru inter la protestantoj kaj la preterpasantoj. La ĝusta decido estas permesi ĉiujn protestojn sur specialaj lokoj, kaj tiucele povas esti uzataj la stadionoj, kie ĉio povas esti filmita de diversaj flankoj kaj poste montriĝas kie necese, sed ankaŭ realtempe sur grandaj ekranoj antaŭ la gravaj institucioj. Ĉi tio estas evidenta distanciĝo, kiu facile realigeblas hodiaŭ, sed mi pensas, ke ĝi estas farita nenie. Ankaŭ necesas klopodi por ne veni al tiaj protestoj, kie devas ekzisti iu komisiono kaj ĉiuj, kiuj volas esprimi sian opinion, devas esti permesataj veni antaŭ ĝi kaj fari ĉi tion, tiam la opinioj devas esti klasifikitaj kaj iu decido devas esti prenita, sed almenaŭ ĉi tiuj opinioj devas esti konservitaj ie kaj alireblaj por ĉiuj interesatoj (ne tiel, kiel bulgara oficiala publiko traktas vian unikan Jotata tute barbaran manieron). Ankaŭ devas ekzisti iu eblo por aliri por iuj novaj partioj aŭ grupoj de homoj (ni diru: pacmovado, aŭ senlaboraj intelektuloj, aŭ fraŭlaj patrinoj kun infanoj, ktp.) al iu helpa ĉambro, antaŭ ol ili komencas protesti.

 

14. Avantaĝoj kaj malavantaĝoj

     Ha, mi volas turni vian atenton ĉi tien al ĉi tiu momento, ke grava karakterizaĵo por ĉiu afero, aŭ formo de regado ĉi tie, estas la efiko en la estonteco, al kio ĝi kondukas. Jes, sed se ni komencas de la dialektiko, tiam (preskaŭ) ĉiu afero fariĝas sia ... malo, kaj ĉi tio signifas, ke se io estas konsiderata malbona, tiam poste ĉi tio povas konduki al io bona, kaj inverse (kie la lasta estas kvazaŭ rifuzita de neniu — prenu la proverbon, ke la vojo al infero estas pavimita de bonaj intencoj)! Ĉu vi komprenis ĉi tion? Nu, tio signifas, ke de ĉi tiu vidpunkto la centralizita regado estas pli bona, ĉar ĝi kondukas al demokratio, sed ĉi-lasta kondukas al forta potenco, kaj tial ĝi estas plej malbona! Kaj ĉi tio aldoniĝas al la vidpunkto, ke la centralizita regado havas moralan ekskuzon, ĝi celas ion, dum la demokratio celas nenion, kaj tial mi tiel forte kraĉas kontraŭ la demokration.
     Ĉi tiun neadon de sia propra kvintesenco rimarkas ankaŭ la politikaj partioj aŭ la mono aŭ la seksa rilato (aŭ la ... scio), kie ekzemple: ĉiuj partaj interesoj kontraŭdiras unu la alian kaj kondukas al unu partio, kio signifas neniun veran partion, aŭ multe da mono kondukas al malforta kaj poste al neniu intereso por mono, aŭ la sekskuniĝo ankaŭ malkonfesas sin fine (aŭ multe da scio — kiel ĝi estas kun via Jotata — kondukas al neado de plia scio — ĉar ĝi iam venos la tempo, kiam ... la universo komenciĝos ŝrumpi, kaj tiam rezultos, ke ĉio estis por nenio kaj nenio denove, dum, ekz., la plej simplaj plezuroj de la vivo aspektas pli kontentigaj). Jes, ĉi tiel estas, sed ĉi tiuj estas filozofiaj observoj, tiel ke estas pli bone ne enprofundiĝi en ili, mi volis nur montri al vi, ke ĉiu medalo havas du flankojn, kaj la demokratio montris sin en multaj landoj ne tiel pli bone, sed rekte kiel plej malbone, kaj pro tio necesas pli atenti pri ĉi tiuj aferoj.
     Tamen montri pli da atento signifas fari kompromisojn, tiel estas, sed ni ne multe ŝatas ĉi tion, ni volas reagi tute. Kaj estas vere, se ni ĵetas rigardon al la nuna taga demokratio kaj tion de antaŭ jarcento (ni diru en 1910), devas esti klare, ke ni ŝanĝis nenion en la okcidenta demokrata modelo, sed anstataŭ tio ni havis du mondmilitojn, inventis la radikale malsaman popolan demokration, kaj havas ĝin ankaŭ tute forĵetita, tamen venis al neniu kompromiso. Sed se ni ne volas kompromisi, tiam okazas simple multe da sangoverŝado, jen nia alternativo. Nu, la homoj vivas nuntempe bonstate (sekve de nia nenatureco: manĝaĵoj, trinkaĵoj, vestaĵoj, hejmoj, ktp.), ili verŝajne ne venos al novaj militoj pro ekonomiaj kialoj (kvankam tio ne povas esti garantiita), sed ili povas veni al ĉi tio por moralaj kialoj, kaj se ne ĝuste al militoj, tiam eble al suicidaj bombistoj (por memorigi vin pri unu Laden-"knabo"). Por ke ĉi tiu damna demokratio estu mensogoj kaj trompoj, sed ĉi tio ne tiom gravas, pli gravas estas, ke ĝi povas esti ŝanĝita, kaj pro tio mi faras ĉi tie miajn malsamajn proponojn. Sed, kiel mi diris, ĝi dependas de la grado de stulteco de la simpla popolo.

 

15. Fermaj komentoj

     Fine de ĉi tiu eseo mi volas klarigi al vi, ke mi verkis ĝin por la aliaj homoj, por la tuta mondo, ĉar mi jam atingis miajn 70 jarojn kaj anonime publikigas, ne havas pli specialajn dezirojn, ne bezonas monon aŭ gloron, kaj la mizera pensio, kiun mi ricevas, sufiĉas por mi; se krome mi povas kraĉi kontraŭ bulgaran barbarecon mi sentas min preskaŭ feliĉa! Kaj mi ankaŭ povas elteni ĉi tiun stultan demokration, ĉar la inteligenta persono akceptas ajnan formon de regado, pro la simpla kialo, ke ĝi estas pli bona ol la anarkio. Kio ĝenas min estas, ke la homoj ĉirkaŭe rigardas la demokratan regadon kiel al sekva speco de komerco, kie ĉio trompas, sed oni povas fari nenion, tia estas la vivo, dum por mi ĉi tio falas en la socian regionon kaj, sekve, devas esti aplikitaj aliaj kriterioj, kiel amo al la proksimulo, homaro, religia sento, zorgoj, unu speco da ... sanitara aŭ pastra laboro! Nu, ĉi tio eble ŝajnas al multaj el vi iom utopia, sed mi ŝatas la utopiojn ĉar ili estas logikaj, kaj, finfine, ĉi tio estas mi, mi zorgas pri la aliaj homoj.
     Bone, mi finos ĉi tiun mian ĉefverkon (kvankam ĉiuj miaj verkoj estas ĉefaj kaj fundamentaj), mi jam akrigis mian specialan plumon por la fina punkto — tia estas nur mia kutimo —, kaj certe faros ĉi tion, esti trankvila, sed antaŭ ĉi tio mi volas alparoli miajn eblajn legantojn. Do, miaj legantoj, mi pardonpetas, sed vi certe estos ... stulta, tio estas atendenda, almenaŭ 90 procentoj de la homoj estas nur stultaj, tamen mi esperas, ke vi scias ĉi tion! Ĉar, kiel ĝi estas konata de la antikvaj Grekoj, estas stultaj homoj, kiuj scias, ke ili estas stultaj, kaj ĉi tio estas ... bona, ĉar ili avidas lerni ion pli, por scii pli, ili ne tre ĝojas pri tio, kion ili jam scias, kaj estas tiaj homoj, kiuj estas tiel stultaj, ke ili ne rimarkas ĉi tion (simple ne kapablas rimarki ĉi tion), sed pro tio ili estas tre feliĉaj. Do se vi apartenas al tiuj, kiuj scias, ke ili scias nenion, tiam vi ĵetus vin kiel malsatajn birdetojn al la saĝaj grajnoj, kiujn mi, Jotata-Atatoj, semis por vi! Mi esperas, ke vi estas tiaj legantoj, kaj rapide formanĝos ĉiujn miajn verkojn, kaj ĉi tio estas ĝusta konduto.
     Ĉar, vidu ĉi tie, mi eble pripensos utopiojn, sed ili estas belaj utopioj, mi sonĝas, ke la politiko povas esti levita tiel alte, ke ĝi restos en tia rilato al la kapitalismo, en kiu la kara Dio restas al la tuta materia mondo! Ĉi tio signifas, ke la politiko devas esti dia, devas enhavi belajn ideojn, devas kunligi ĉion kune, por ke la malagrabla kaj mankhava kapitalismo brilu kiel renovigita! Eĉ se ĉi tio neeblas realigi, ĝi aspektas tiel bone, ke indas provi! Kaj jen la fina punkto.

     Junio 2021
 

---

     [ Closing remark: Hmm, in this way I have become in some small degree acquainted also with this language, and have come to my conclusions. And which are they, ah? Well, the most important conclusion here is that all languages are bad, except one! I will not play hide and seek with you, this one and only good language is … my Bulgarian one! This is not a new topic for me, but now I have gathered more detailed proofs. All this thanks to the misunderstood democracy, and myself existing thanks to the barbarian reaction of our whole official publicity (which has led to my birth under this pseudonym)! And have in mind that I am comparing practically all Slavonic, and Teutonic, and Latin languages, or all contemporary ones, so that my conclusions are entirely justified. And mark also this, that Bulgaria is the unquestionable (outside of its borders) barbarous nation in the civilized part of the word, and that our Bulgarian language is the best and simplest of all other civilized and contemporary languages, and these two facts simply cannot be occasional, they must be somehow related! So that at the end of this my democratic epopee I may with clear conscience exclaim: Long live Bulgarian language! and Down with the democracy! Amen! ]